Raport z Peru (listopad 2012)
Świetlisty Szlak, Fujimori, nowe prawo antyterrorystyczne… te same tematy wciąż powracają jak bumerang. Nasz peruwiański korespondent Daniel Oyola García strzeszcza najważniejsze wydarzenia listopada.
7 listopada – Głos za delegalizacją MOVADEF
Były przewodniczący peruwiańskiego episkopatu, emerytowany biskup Luis Bambarén zaapelował do rządu o uznanie Ruchu na Rzecz Amnestii i Praw Podstawowych (MOVADEF) za nielegalny, ze względu na to że otwarcie szerzy on ideologię terrorystycznego ugrupowania Świetlisty Szlak (SL), odpowiedzialnego za śmierć kilkudziesięciu tysięcy Peruwiańczyków.
MOVADEF powstał w 2009 roku. Organizacje, które istniały wcześniej to: od 1993 Stowarzyszenie Rodzin Więźniów Politycznych, Zaginionych i Ofiar Ludobójstwa (sic!) (Afadevig) – reprezentujące interesy terrorystów odsiadujących wyroki; od 2002 roku Ludowy Ruch Kontroli Konstytucyjnej – dążący do podważenia wyroków przeciwko członkom Świetlistego Szlaku, które zapadły w czasie prezydentury Fujimoriego.
MOVADEF został powołany do życia przez dwóch adwokatów Abimaela Guzmana, przywódcy SL schwytanego w 1992 roku i skazanego na dożywocie. Podstawy ideologiczne dla ruchu to: marksizm, leninizm, maoizm oraz „myśli Guzmana” („pensamiento Guzman”). Pod płaszczykiem haseł o pojednaniu narodowym i zaniechaniu represji politycznych, postulują oni przede wszystkim powszechną amnestię dla wszystkich terrorystów, w tym Guzmana. Ich celem jest przekształcenie się w legalną partię polityczną i uczestniczenie w wyborach. Już podejmowali próby wejścia do władz poprzez umieszczanie swoich kandydatów na listach innych partii – w 2010 roku w wyborach regionalnych oraz w 2011 w wyborach do Kongresu i Parlamentu Andyjskiego. Na szczęście nie otrzymali oni odpowiedniego poparcia.
W momencie powołania do komitetu zarządzającego ruchem weszło 11 osób, z czego 7 miało za sobą wyroki za działalność terrorystyczną. W czasie manifestacji organizowanych przez MOVADEF można jednak głównie zobaczyć młode twarze. Główni działacze nie są eksponowani. Na pierwszy plan wysuwa się studentów, część z nich to alumni limeńskiego Uniwersytetu San Marcos.
Rząd zastanawia się, w jaki sposób radzić sobie z MOVADEF-em. Czy prowadzić z nim otwartą polemikę i akceptować jego istnienie, czy zdelegalizować. Luis Bambarén w swojej wypowiedzi dla mediów, wspominał również, że w 1985 roku jako biskup Chimbote (północne Peru), odwiedzał często lokalne szkoły, związki zawodowe oraz stowarzyszenia by ostrzegać je przed infiltracją ze strony Świetlistego Szlaku.
13 listopada – Prezydent Ollanta Humala daje gwarancje bezpieczeństwa zagranicznym inwestorom
Tuż przed rozpoczęciem oficjalnej wizyty w Hiszpanii, Francji i Portugalii (13 -20 listopada) Ollanta Humala zapewnił zagranicznych inwestorów, że nie zagraża im w Peru żadne niebezpieczeństwo ze strony Świetlistego Szlaku. Podkreślił, że nie należy bagatelizować tematu przemocy związanej z narkoterroryzmem, ale nie stanowi on zagrożenia dla funkcjonowania państwa prawa. Świetlisty Szlak działa głównie w selwie w środkowym Peru, w dolinie rzek Apurimac, Ene i Mantaro (VRAEM).
13 listopada – Fujimori nie uzyska zgody na udzielanie wywiadów
Szef peruwiańskiego więziennictwa (Instituto Nacional Penitenciario) – José Luis Pérez Guadalupe powiedział, że jeżeli wyrazi zgodę na udzielanie przez Fujimoriego wywiadów mediom, to musiałby takie samo prawo przyznać pozostałym 58 tysiącom skazanych. Odsiadujący wyrok 25 lat pozbawienia wolności były prezydent może komunikować się ze światem, ale nie w formie wywiadu. Obecnie na wniosek jego dzieci rozważana jest prośba o jego ułaskawienie ze względu na zły stan zdrowia.
17 listopada – Dalszy ciąg serialu o „rodzinie Humala”
Isaac Humala, ojciec urzędującego prezydenta i jeden z jego największych krytyków zapowiedział, że jeżeli ten ułaskawi Fujimoriego, to po zakończeniu swoich rządów zostanie osądzony i skazany. Przypomniał również swoje poprzednie zarzuty, wedle których jego syn dał się zupełnie zdominować swojej żonie Nadine Heredia, która jest „pijaniutka od władzy”. Według niego ma ona bardzo duży wpływ na decyzje obecnego rządu.
21 listopada – Nowe prawo antyterrorystyczne
Kongres przyjął rządową ustawę, która modyfikuje dotychczasowy kodeks karny dotyczący przestępstw związanych z działalnością terrorystyczną. Wprowadzono zapis, mówiący że osoba finansująca działalność terrorystyczną w sposób dobrowolny pośredni lub bezpośredni, z terytorium Peru lub z zagranicy podlega karze pozbawienia wolności od 20 do 35 lat.
30 listopada – VI Szczyt UNASUR w Limie
W stolicy Peru spotkało się dwunastu przedstawicieli państw należących do Unii Narodów Południowoamerykańskich: prezydenci Juan Manuel Santos (Kolumbia), José Mujica (Urugwaj), Sebastián Piñera (Chile), Rafael Correa (Ekwador), Desiré Delano Bouterse (Surinam), Donald Ramotar (Gujana); oraz wiceprezydenci Amado Bodou (Argentyna), Michel Temper (Brazylia), Nicolás Maduro (Wenezuela) i kanclerze David Choquehuanca (Boliwia), Ricardo Patiño (Ekwador) . Spotkaniu przewodniczył sekretarz generalny UNASUR Alí Rodríguez.
Dyskutowano na tematy związane z pogłębianiem integracji regionalnej oraz utworzeniem „obywatelstwa południowoamerykańskiego”. Prezydent Ekwadoru Rafael Correa wyraził przekonanie, że celem powinno być ustanowienie wolnego przepływu osób w ramach UNASUR oraz zapewnienie możliwości swobodnego podejmowania pracy w dowolnym kraju bloku. Inne tematy podjęte w czasie VI szczytu to: walka z międzynarodową przestępczością zorganizowaną, bezpieczeństwo obywateli, zlikwidowanie chronicznego niedożywienia dzieci. Rozmawiano również o wysłaniu misji obserwacyjnej na wybory do Paragwaju w kwietniu 2013 oraz o ostatnim wyroku Haskiego Trybunału, który potwierdził przynależność archipelagu San Andres do Kolumbii, ale jednocześnie przyznał Nikaragui duży obszar wód terytorialnych, co spowodowało wyraźny sprzeciw Bogoty.
Szczyt zakończył się podpisaniem Protokołu na rzecz Pokoju, Bezpieczeństwa i Współpracy Regionalnej. Zakłada on realizację w przeciągu kolejnych 10 lat 31 projektów pogłębiających integrację. Wśród nich są plany rozbudowy infrastruktury w tym nowych dróg łączących Peru z Ekwadorem i Brazylią. Historia UNASUR sięga 2004 roku, kiedy w czasie spotkania w Limie powołano do życia polityczno – gospodarczą Południowoamerykańską Wspólnotę Narodów, która w 2007 roku zmieniła nazwę na Unię Narodów Południowoamerykańskich.
