Były gwatemalski dyktator stanął przed sądem

W miniony czwartek były dyktator Gwatemali  85 – letni Efraín Ríos Montt zasiadł na ławie oskarżonych. Będzie sądzony za ludobójstwo i zbrodnie przeciwko ludzkości. Sędzia Patricia Flores powiedziała, że może on ponieść odpowiedzialność za śmierć ponad 1,7 tys. rdzennych mieszkańców Gwatemali.  Grozi mu od 20 do 30 lat więzienia.

Montt objął władzę w wyniku zamachu stanu w czerwcu 1982 roku. W Gwatemali od 1960 roku trwała wojna domowa. Montt postanowił rozprawić się z lewicową partyzantką, stosując taktykę „spalonej ziemi”, polegającą na uderzeniach wojska na tereny objęte działaniami guerilli  Unidad Nacional Revolucionaria Guatemalteca (UNRG). Żołnierze napadali na zamieszkałe w większości przez Indian wioski dokonując rzezi, gwałtów i pozbawiając ludność źródeł utrzymania. Operacja „Victoria 82” jest uznawana za najbardziej krwawą z całej wojny domowej. Do końca 1982 roku zginęło 10 tysięcy osób, a 1 milion był zmuszony opuścić swoje domostwa w obawie przed represjami. Akty przemocy zdarzały się zarówno ze strony wojska jak i lewicowej partyzantki, jednak większość przypisuje się pierwszej ze stron. Generała Montta obalili w sierpniu 1983 roku członkowie dowództwa armii z generałem Oscarem Humberto Mejiją Victoresem na czele.

Wojna domowa w Gwatemali zakończyła się w 1996 roku. Pierwszy wyrok w sprawie ludobójstwa z okresu rządów Montta zapadł dopiero w sierpniu 2010 roku i dotyczył czterech emerytowanych wojskowych. Były dyktator był chroniony przez ostatnie 12 lat immunitetem poselskim. Po jego wygaśnięciu 14 stycznia tego roku stało się w końcu możliwe postawienie go przed sądem. Dla wielu tysięcy Gwatemalczyków był to wyjątkowy, oczekiwany przez tyle lat moment. Liczą na to, że sprawiedliwości stanie się za dość, chociaż niektórzy obawiają się że zbyt wielki wpływ na wymiar sprawiedliwości w kraju mają nadal osoby związane z władzą wojskowych okresu wojny domowej. Obecny prezydent  Otto Pérez Molina wybrany na to stanowisko w listopadzie zeszłego roku jest emerytowanym wojskowym. W 1983 roku poparł przewrót Mejiji Vistoresa, który odsunął Montta od władzy. Brał udział w rozmowach pokojowych w latach 90-tych, które doprowadziły do zakończenia wojny domowej. Dużo osób zarzuca mu jednak łamanie praw człowieka w latach 80-tych, w tej grupie znajduje się min. gwatemalska laureatka pokojowej nagrody Nobla Rigoberta Menchú.