Skip to content
  piątek 24 marca 2023
  • O nas
  • Latino Forum
  • Latino Chat
  • Latino klimaty
  • Kontakt
LatinoAmerica.pl
  • Home
  • Newsy
    • Polityka i gospodarka
    • Turystyka i ciekawostki
    • Kultura i Nauka
    • Historia
    • Sport

    Próba zamachu stanu w Peru

    29 stycznia 2023 43600

    Koronawirus w Peru

    5 stycznia 2021 108370

    Ostatni marsz FARC ?

    6 lutego 2017 138770

    Kłamstwa o groźbach Trumpa wobec...

    5 lutego 2017 123280
    Prev Next Showing 1 Of 38
  • Blogi z podróży
    • Latin American Adventure
    • Tierra del Fuego
    • Chiliada
    • Dominikana
    • Oriente Boliviano

    Wio koniku, zawieź mnie do ruin...

    8 lutego 2006 50550

    Konsumpcja i kontemplacja

    8 lutego 2006 63360

    Paranoje małe i duże

    8 lutego 2006 61860

    Cuzco – odsłona pierwsza

    8 lutego 2006 22310
    Prev Next Showing 1 Of 26
  • Media
    • Film
    • Wideo
    • Galeria zdjęć
    • Nasze publikacje
  • Sklep
0
LatinoAmerica.pl
0
LatinoAmerica.pl
  • Home
  • Newsy
  • Blogi z podróży
  • Media
    • Film
    • Wideo
    • Galeria zdjęć
    • Nasze publikacje
  • Sklep
  • O nas
  • Latino Forum
  • Latino Chat
  • Latino klimaty
  • Kontakt
LatinoAmerica.pl
0
Cart
  Kultura i Nauka  Awokado
Kultura i NaukaLatynoska kuchnia

Awokado

Ola PlewkaOla Plewka—4 stycznia 20120
FacebookTwitterPinterestLinkedInTumblrRedditVKWhatsAppEmail

Meksyk. Na otaczającą Teotihuacan pustynię wpełza słońce. Zaspane jeszcze meksykańskie gospodynie rozgniatają w miseczce zielony miąższ “aguacate”, dodają soli, soku z limonki, drobno pokrojonej cebulki, pomidorów, chili. Tak powstaje guacamole, które można zjeść z tortillą. Przepis od wieków jest niezmienny, gdyż według mitologii sam Quetzalcoatl podyktował go Toltekom. Nieznanymi drogami mógł dotrzeć do Imperium Inków, gdyż podobną pastę przygotowywują panie domu w Peru, tyle tylko że przyrządza się ją z “palta” i rozsmarowywuje na chlebie.

Indianki Ajmara na targu w La Paz zachęcają przechodniów do kupna przypominających wielkie granaty, czarnych owoców awokado. W wielu krajach Ameryki Południowej ten “wielofunkcyjny” owoc kroi sie do kanapek zamiast sera, lub razem z nim dla wzbogacenia smaku i wartości odżywczych. Jedną ze smaczniejszych potraw jest awokado po królewsku, czyli peruwiańska “palta a la reina” – sałatka z kurczaka wypełniająca przekrojony na pół owoc. Z palty można przyrządzić również zupę oraz potraktować jako smaczną dekorację do różnych dań. W Polsce najczęściej spotykamy awokado na słodko – na przykład w lodach.

More stories

Guacamole – dobra piosenka na śniadanie

5 czerwca 2012

Awokado po królewsku

29 kwietnia 2012

Awokado

4 stycznia 2012

W kronikach hiszpańskich wzmianka na temat awokado pojawia się po raz pierwszy w 1519 roku. Jego dziko rosnące drzewa można było prawdopodobnie spotkać na południu Meksyku już kilka tysięcy lat przed naszą erą. Archeolodzy peruwiańscy znaleźli ziarna “udomowionego” awokado zakopane razem z inkaskimi mumiami z 750 roku p.n.e. Są dowody na to, że było ono hodowane w Meksyku już 500 lat p.n.e. Z Meksyku i Ameryki Centralnej drzewo rozpoczęło wędrówkę na południe. Prawdopodobnie Inkowie nadali mu nazwę palta. Garcilazo dela Vega w swoich “Comentarios Reales de los Incas” w 1605 pisał: “Tupac Inca Yupanqui przeszedł przez prowincję Cara i po drodze podbił inną (prowincję) nazwaną Palta, skąd przywiózł do ciepłej doliny koło Cusco ten pyszny owoc nazywany palta”.

Do Europy awokado zostało przywiezione przez Hiszpanów w 1653 roku. Obecnie jest uprawiane prawie we wszystkich regionach klimatu tropikalnego i subtropikalnego, gdzie nie występuje zagrożenie powodziowe. W 2004 roku największym producentem awokado był Meksyk, dostarczający ponad milion ton rocznie, na drugim miejscu plasowały się Stany Zjednoczone (z olbrzymim potentatem w tej dziedzinie – kalifornijską firmą Hass), na trzecim Chile, a dalej Afryka Południowa. W Europie hodowle “maślanego owocu” znajdziemy przede wszystkim w Hiszpanii (głównie na Wyspach Kanaryjskich,  na wybrzeżu Granady i Malagi) i w Izraelu. W Ameryce znajduje się 60% światowych plantacji.

Hiszpańskie słowo aguacate (używane dziś w Meksyku i Kolumbii) pochodzi od “ahuacatl”, co w  nahuatl oznacza jądra. Większość wyrazów w nahuatl kończących się na “atl”, przyjmowało po przetłumaczeniu końcówkę “ate”. “Guacamole” to w nahuatl salsa z “aguacate”. Często spotykamy również nazwę “avocado”, które to określenie zarezerwowane było w przeszłości dla adwokatów. Pojawiające się w Ameryce Łacińskiej formy to także “aguaco” i “ahuaca”. W języku niemieckim funkcjonuje jako “maślany owoc”. W Ameryce Łacińskiej używa się najczęściej słowa “palta” (Peru, Chile, Urugwaj, Boliwia, Argentyna). Nazwa łacińska brzmi “Persea americana”, a polska „Smaczliwka wdzięczna”.

Awokado jest wiecznie zielonym krzaczastym drzewem o drobnych zielonożółtych kwiatach  osiągającym wysokość 20 m. Wydaje gruszkowatego kształtu owoce, z każdego drzewa zbiera się ich do 500 rocznie. Niektóre ważą nawet do1 kg. Najbardziej groźna dla awokado jest wywoływana przez grzyba choroba “tristeza de los paltos”, nazywana również “zgnilizną korzenia”.

Aztekowie i Inkowie wierzyli, iż roślina ta ma właściwości afrodyzjaku. Ze względu na dużą zawartość białka, owoc używano w długich podróżach morskich jako namiastkę mięsa. Miąższ stanowi bardzo ceniony produkt odżywczy. Składem różni się znacznie od innych owoców, 30% stanowią łatwo przyswajalne tłuszcze (dlatego swą konsystencją przypomina masło), około 2% białka, karoteny, witaminy C, E, K, H, PP, z grupy B, natomiast prawie zupełnie nie ma w nim cukrów (szczególnie cenią go więc diabetycy). Awokado jest zalecane dla ludzi cierpiących na anemię, nadciśnienie oraz dolegliwości żołądkowe związane ze zbyt małym wydzielaniem soków trawiennych. Właściwości lecznicze posiadają również liście awokado stosowane przy lekkich zatruciach pokarmowych i nudnościach. Z owocu produkuje się także kremy.

Pierwotnie można było rozróżnić awokado meksykańskie, gwatemalskie i pochodzące z Antyli. Na przestrzeni lat te trzy rodzaje drzewa mieszały się ze sobą, czego wynikiem było powstanie olbrzymiej różnorodności owoców. Od roku 1900 rozpoczyna się selekcja najlepszych egzemplarzy, służących następnie do reprodukcji. Przełomowym momentem jest rok 1935 kiedy opatentowana została w Stanach Zjednoczonych nowa odmiana awokado „Hass”. Rudolph Gay Hass „wyłowił” ją spośród drzew swojej plantacji w La Habra.

 

aguacateawokadoguacamolepalta
FacebookTwitterPinterestLinkedInTumblrRedditVKWhatsAppEmail

Ola Plewka

Politolożka, latynoamerykanistka, przewodniczka po Warszawie. Pilotuje grupy hiszpańsko i anglojęzyczne po Polsce oraz polskie po Ameryce Łacińskiej.

Koncert Buena Vista Social Club
Tandem Español en Varsovia
Related posts
  • Related posts
  • More from author
Film

Brazylijski film Kalifornia

10 stycznia 2021 46700
Ameryka Południowa

Chilijska matrioszka, czyli „Chrząszcze na wyginięciu” Diego Vargasa Gaete

15 kwietnia 2019 5630
Boliwia

Zabójstwo Heleny Kmieć

5 lutego 2017 131800
Load more
Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

CAPTCHA
Refresh

*

Read also
video
Peru

Próba zamachu stanu w Peru

29 stycznia 2023 43600
Latino Wyprawy

Latino Wyprawy

25 stycznia 2023 100640
Turystyka i Ciekawostki

Latynosi marzą o wakacjach w Europie

6 lutego 2021 42410
Film

Brazylijski film Kalifornia

10 stycznia 2021 46700
Polityka i Gospodarka

Koronawirus w Peru

5 stycznia 2021 108370
Ameryka Południowa

Chilijska matrioszka, czyli „Chrząszcze na wyginięciu” Diego Vargasa Gaete

15 kwietnia 2019 5630
Load more
LatinoAmerica.pl w sieci
Facebook
Ostatnie posty

Próba zamachu stanu w Peru

29 stycznia 2023

Latino Wyprawy

25 stycznia 2023

Latynosi marzą o wakacjach w Europie

6 lutego 2021

Brazylijski film Kalifornia

10 stycznia 2021

Koronawirus w Peru

5 stycznia 2021

Zakazany film „Cristiada” trafi na wiosnę do polskich kin !

27 Comments

Polska kolonia Wanda (Argentyna) – fotoreportaż

18 Comments

Jak się dostać na Machu Picchu

13 Comments

„Mam dosyć tych polskich głupków”

9 Comments

VI Szczyt Ameryk w Cartagenie

9 Comments
Marcin
Marcin testowy komentarz
Marcin
Marcin Teraz mogę komentować
Pawel
Pawel Potwierdzam ceny Aktualne, super.
Janusz Lawrenc
Janusz Lawrenc Pracowałem przez rok w Urugwaju,Colonia del Sacramento. Od roku jestem...
Bohater roku
Bohater roku mój email forester1@tlen.pl
Kalendarz wydarzeń
marzec 2023
PWŚCPSN
   1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31   
« lut   kwi »

# TRENDING

MeksykperuAmeryka ŁacińskaGaleria zdjęćKubaHugo ChavezWenezuelaGwatemalaChileArgentynaEkwadorHondurasKolumbiaBrazyliaEvo MoralesAmeryka Środkowaraport z PeruBoliwianarkotykiFARC
© 2023, LatinoAmerica.pl
  • O nas
  • Kontakt